Je mag tegenwoordig ook niks meer. De uitgebreide media-aandacht voor grensoverschrijdend gedrag zorgt voor meer bewustzijn. Tegelijkertijd brengt de verschuivende norm verwarring met zich mee. Bijna de helft van de mensen zegt soms niet meer zo goed te weten wat nog wel mag en wat niet meer kan.

Dat blijkt uit de Publieksmonitor seksueel grensoverschrijdend van Ipsos. Daarin zegt een kwart van de mensen zo bang te zijn om iets verkeerd te doen, dat ze niet meer durft te flirten of een compliment durft te geven. Ook blijkt dat een op de tien mensen het afgelopen jaar seksueel grensoverschrijdend gedrag heeft ervaren, evenveel als voorgaande jaren. Dan gaat het meestal om situaties op de werkvloer.

Het blijkt een ingewikkeld dilemma voor werkgevers hoe daar mee om te moeten gaan. Werkgevers zijn volgens de Arbowet verplicht om hun medewerkers een gezonde en veilige werkomgeving te bieden. In de media is veel aandacht geweest voor de rol van werkgevers, zoals BNN-Vara, Studio Sport en Ajax.

Leidinggevenden hadden onvoldoende ingegrepen na klachten en daardoor de ongewenste situaties jarenlang in stand gehouden. Uit angst in dat rijtje te komen, treden werkgevers nu daadkrachtiger op. Dat is natuurlijk een goede ontwikkeling, alleen is het wel belangrijk dat ze zich bewust blijven dat zij niet alleen een zorgplicht hebben naar de slachtoffers. Zij hebben ook een zorgplicht voor de werknemer die beschuldigd wordt van wangedrag.

In de Publieksmonitor geeft bijna twee derde aan te denken dat er wel eens misbruik wordt gemaakt van ’seksueel grensoverschrijdend gedrag’ als middel om iemand onderuit te halen. Dat aandeel is bovendien gegroeid ten opzichte van een jaar geleden. Dat is zorgelijk. Het zou niet mogelijk moeten zijn dat je met valse beschuldigingen iemands imago of carrière om zeep kan helpen.

Toch blijkt dat in de praktijk inderdaad vaak mis te gaan. Emeritus hoogleraar bestuurskunde Michiel de Vries analyseerde de afgelopen jaren tientallen onderzoeken naar integriteit en grensoverschrijdend gedrag. Hij constateert dat zeker vier op de vijf onderzoeken niet voldoen aan de eisen van deugdelijk onderzoek. Onderzoekers doen bijvoorbeeld onvoldoende aan waarheidsvinding.

Zij geven de verdachte onvoldoende gelegenheid om zijn of haar kant van het verhaal te vertellen. Ook de omstandigheden waarin de beschuldigingen worden geuit, worden te vaak niet meegenomen. Terwijl het kan meespelen dat iemand net een slechte beoordeling heeft gekregen of dat zijn of haar contract niet is verlengd.

Een valse beschuldiging kan net als grensoverschrijdend gedrag veel schade aanrichten en verstrekkende gevolgen hebben. Daarom is een zorgvuldig proces noodzakelijk, voor alle partijen. Het wordt tijd dat de bewustwording en de kennis ook op dat gebied groeit.

Deze column is op 26 maart 2025 gepubliceerd in het Noordhollands Dagblad, Leidsch Dagblad, de Gooi- en Eemlander, Haarlems Dagblad en IJmuider Courant.