De gemeenten zijn bezig met de begroting voor het gevreesde 2026, het ’ravijnjaar’. Door bezuinigingen op het gemeentefonds krijgen ze vanaf dan 2,4 miljard euro minder van het Rijk. Onze gemeente, Gooise Meren, heeft een tekort van 9 miljoen euro op de balans, 155 euro per inwoner. Het gemeentebestuur heeft hierover voor het eerst een volkspeiling geïnitieerd. Het roept alle inwoners per brief op om hun mening te geven. Hoe vinden wij dat de gemeente het zuur zou moeten verdelen?
In mijn beleving hebben we het gemeentebestuur bij de verkiezingen al mandaat gegeven om dit soort beslissingen te nemen, maar blijkbaar willen ze dit keer extra input. Het is niet duidelijk wat het gemeentebestuur precies met de input doet. Ik verwacht dat ze ons vooral willen voorbereiden op het naderende onheil. Want deze bezuinigingen gaan we natuurlijk voelen. Dan kunnen ze bij klachten zeggen: ’Jullie hebben dit zelf gekozen.’ In het ravijnjaar zijn immers ook gemeenteraadsverkiezingen.
Maar vooruit, ik wil ze best adviseren. Als ik inlog op het systeem, een route die niet voor iedereen is weggelegd, zie ik negen kostenposten en drie belastingmaatregelen. Met schuifjes kan ik voor elke maatregel bepalen of ik daarop wil bezuinigen en hoeveel. Helemaal naar rechts schuiven, betekent volle bak bezuinigen dan wel belasting maximaal verhogen. Op een metertje zie ik het effect. Ik moet via mijn keuzes de wijzer uit het rood in het groen zien te krijgen.
Ik kan bijvoorbeeld de belastingen op de eigen woningen verhogen. Aan de vijf eurotekens die erbij staan, zie ik dat dat een maatregel is die heel veel effect heeft. Alleen als woningeigenaar heb ik daar zelf veel last van. Het besparen op handhavers heeft daarentegen maar één euroteken, dus dat is niet genoeg om de meter mee in het groen te krijgen. Ook besparingen op onderwijs of sportclubs zetten geen zoden aan de dijk dus kan ik laten.
Waar ik wel flink mee kan scoren zijn bezuinigen op steun aan kwetsbare inwoners. Dat levert meer op dan bijvoorbeeld het verhogen van de parkeertarieven. Het is maar hoeveel je ze verhoogt. Dat is meteen de makke van deze versimpelde weergave. Ik zie uitsluitend de maatregelen die de gemeente heeft geselecteerd, met een zeer summiere toelichting en zonder enige onderbouwing van cijfers.
In een rijke gemeente als Gooise Meren vind ik niet dat je moet bezuinigen op de steun aan kwetsbare inwoners of armoedebestrijding. Maar om de meter in het groen te krijgen, moet ik dan de belastingen fors verhogen. Ik vrees de uitslag van deze anonieme enquête. De meeste inwoners hebben geen steun of armoedebestrijding nodig, maar zullen zij in deze peiling zichzelf een enorme belastingverhoging opleggen? Ik mag hopen dat het gemeentebestuur zelf nadenkt en de uitkomsten niet overneemt als: meeste stemmen gelden. Daar zijn de verkiezingen al voor.
Deze column is op 18 maart 2025 gepubliceerd in het Noordhollands Dagblad, Leidsch Dagblad, de Gooi- en Eemlander, Haarlems Dagblad en IJmuider Courant.